Humor en het maken van grappen heeft veel positieve kanten. Sámen lachen en plezier hebben, zorgt voor ontspanning, verbinding en betrokkenheid. Naast die verbinding spelen grappen ook een rol in het bepalen van de normen in een groep. Door wel of niet om een grap te lachen, bepaal je met elkaar wat acceptabel is. Tegelijkertijd is dit precies waar het ook mis kan gaan. Want is het grapje voor iederéén leuk, of wordt hiermee een specifieke groep uitgesloten en dreigt dit een norm te worden?
Stichting School & Veiligheid organiseert ieder jaar in september de Week Tegen Pesten. Een goede timing om aan het begin van het schooljaar stil te staan bij pesten. Dit jaar is de slogan: Grapje! Moet kunnen toch?! Pesten wordt te vaak afgedaan als een grapje. Dat is niet oké.
Grappen kunnen uitdraaien op pesten
Het maken van grapjes begint vaak klein. Het gaat dan om opmerkingen die we niet meteen pesten noemen, maar wel een onveilig of vervelend gevoel kunnen geven bij een ander. Het lijkt misschien klein of onbeduidend, maar de grappen kunnen zich stapelen en mensen het gevoel geven dat ze er niet bij horen. Het is alsof iemand je keer op keer hard en op dezelfde plek in je arm prikt. Eén prik doet misschien niet zo’n pijn. Maar na verloop van tijd raakt die plek gekneusd, en doet elke prik meer pijn dan de vorige. Op deze manier kunnen grappen uitdraaien op pesten. En dit komt helaas niet alleen bij kinderen voor op school, maar ook bij volwassenen op hun werk of bij een sportclub.
Is het grappig of grensoverschrijdend?
Humor is niet alleen lachen, gieren, brullen. Grapjes kunnen ingewikkeld en complex zijn. Want naast dat grappen subjectief zijn, kan het allerlei maatschappelijke kwesties, zoals pesten, vrijheid van meningsuiting, discriminatie en polarisatie raken. Humor kan maatschappelijke gevoeligheden in de samenleving bloot kan leggen en hoe je in een diverse samenleving al snel in de verkeerde hoek zit wanneer je grap over minderheden gaat.
De campagne Grapje! Moet toch kunnen?! brengt het gesprek op gang over plezier, veiligheid, grenzen, weerbaarheid, maar ook over verschillende meningen en opvattingen: Is iets grappig of grensoverschrijdend? En wie bepaalt dat eigenlijk? Ik vind het belangrijk dat kinderen leren over de positieve én negatieve impact die grappen kunnen hebben. Het gaat over hoe we met elkaar omgaan en wat wel en niet acceptabel vinden. Week Tegen Pesten is dan ook een waardevol initiatief waar gelukkig veel scholen aan meedoen.
Lees ook: Pesten op de werkvloer
